Het is juli 2015. In Hautvillers, Reims en Epernay klinken glazen. Mensen dansen, zingen en juichen op straat. Champagne vloeit rijkelijk. Niet vanwege een nieuw topjaar of iconische cuvée, maar omdat de Coteaux, Maisons et Caves de Champagne officieel zijn uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed. De beroemde wijngaarden, huizen en kelders zijn daarmee wereldwijd erkend als cultureel icoon.
Deze maand werd het 10-jarige jubileum groots gevierd in de hele regio, met als hoogtepunt La Nuit des 10 ans in het historische Champillon. Dit was een feestelijke avond met picknick, muziek, taart en een spectaculaire vuurwerk- en droneshow. Maar wat heeft deze titel nu écht gebracht? En waarom is dit hét moment om de Champagnestreek te bezoeken met Champagne Travel?
Een kroon op eeuwen champagnecultuur
De UNESCO Werelderfgoederkenning kwam er niet zomaar. Sinds 2006 werd er achter de schermen intensief gelobbyd. Een van de belangrijkste aanjagers was Pierre Cheval, eigenaar van Champagne Gatinois en jarenlange voorzitter van de Mission Coteaux, Maisons et Caves de Champagne. Hij heeft zijn leven gewijd aan de bescherming en promotie van de Champagne als streek en als erfgoed. Zijn visie en doorzettingsvermogen waren cruciaal in het jarenlang voorbereiden van het UNESCO-dossier.
“Thanks to all the pioneers who built a unique heritage with agricultural landscapes, cellars and houses. These people enabled Champagne wine – a symbol of reconciliation and celebration – to go global. They have handed down an outstanding heritage which has been recognised today.” – Jean-Marie Barillère (voormalig voorzitter Union des Maisons de Champagne)
In 2014 diende Frankrijk officieel haar kandidatuur in, en op 4 juli 2015 volgde het verlossende woord: de heuvels, huizen en kelders van de Champagne kregen een plek op de lijst van ’s werelds meest waardevolle erfgoederen.
De erkenning geldt niet alleen voor de wijngaarden rond Aÿ, Mareuil-sur-Aÿ en Hautvillers, maar ook voor iconische plekken als de Avenue de Champagne in Epernay, de Saint-Nicaise heuvel in Reims en Fort Chabrol. In Hautvillers werd champagne zoals we het nu kennen geboren. Het is daarom extra bijzonder dat juist dit dorp onderdeel uitmaakt van het Werelderfgoed.
Tragisch genoeg overleed Pierre Cheval op 14 januari 2016, nog vóór hij officieel geridderd kon worden tot Chevalier dans l’Ordre de la Légion d’honneur.
“Vive le champagne et vive la Champagne!”
De reacties op het besluit waren ronduit euforisch. Overal werd op 5 juli 2015 de UNESCO Victory uitbundig gevierd met vlaggen, speeches en – uiteraard – champagne. Zoals Pascal Férat, voormalig voorzitter Syndicat Général des Vignerons, het verwoordde: “You can’t imagine the sense of pride and joy. This is a collective reward for all the growers. This listing distinguishes our designation and etches into the stone tablets of UNESCO our vine-growing history within the great Champagne family.”
Michel Guillard, voorzitter van het Comité Champagne, voegde toe: “This truly is a victory for the whole Champagne region; it brings recognition for the exceptional and unique cultural heritage we have.”
UNESCO Victory 2015
Wat bracht UNESCO Champagne echt?
Afgelopen maart vond in Troyes de tweede editie plaats van de Champagne Wine Tourism Conference. Hier kwamen lokale overheden en toeristische organisaties samen om de effecten van de UNESCO-erkenning te evalueren. Het evenement werd georganiseerd door de Mission Coteaux, Maisons et Caves de Champagne, in samenwerking met het regionale toerismebureau en het Comité Champagne.
Tien jaar later blijkt dat de impact groter is dan verwacht.
Tijdens het evenement werden de resultaten gedeeld van een grootschalig onderzoek, uitgevoerd door het Regionaal Plannings- en Toekomstperspectiefagentschap van Reims (AUDRR). Dit bureau heeft tussen 20 januari en 28 februari 2025 bijna 600 lokale belanghebbenden bevraagd. Dit waren 250 professionals uit de wijn- en toerismesector, 245 inwoners van de Champagne en 77 gekozen vertegenwoordigers uit 54 gemeenten. Uit dit onderzoek kwamen drie duidelijke kernvoordelen naar voren: grotere bewustwording, economische groei en beter erfgoedbeheer.
Enkele cijfers op een rij:
• 90% van de respondenten signaleert een toename in de toeristische aantrekkingskracht
• In Reims steeg het jaarlijkse bezoekersaantal van 1,1 miljoen (2016) naar 1,8 miljoen (2023)
• In Hautvillers verdubbelde het aantal bezoekers van 72.500 naar 162.000
• De toeristenbelasting in de Grande Vallée de la Marne steeg van € 50.000 naar € 350.000
• 70% van de vertegenwoordigers bevestigt een duidelijke stijging in het toerisme sinds de erkenning
• De werkgelegenheid in de sector groeide met 33%, tot 8.240 directe banen (2023)
Daarnaast zegt 86% van de inwoners trots te zijn op de UNESCO-status, en 82% vindt dat het imago van de streek in tien jaar tijd aanzienlijk is verbeterd. De gebieden waarop de meeste vooruitgang is geboekt, zijn onder meer:
• Toeristische aantrekkingskracht (90%)
• Reputatie van de regio (89%)
• Promotie van de streek (87%)
• Bescherming van het erfgoed (84%)
• Organisatie van culturele evenementen (83%)
Duurzaam erfgoedbeheer
Ook op het gebied van erfgoedbeheer zijn zichtbare stappen gezet. 84% van de bewoners geeft aan dat de bescherming van het erfgoed is verbeterd. Bovendien heeft 26% van de professionals en 19% van de gemeenten sinds de erkenning actief geïnvesteerd in restauratieprojecten. Bij een groot deel van deze projecten werden duurzame methoden toegepast: 21% van de bedrijven en 15% van de overheden pasten milieubewuste restauratiemethoden toe.
Een ander voorbeeld hiervan is de invoering van de zogeheten Sites Patrimoniaux Remarquables (SPR). Dit is een Franse erfgoedstatus die extra bescherming biedt aan historische dorpen, stadsdelen en landschappen. Deze speciale zones zijn inmiddels ingesteld in onder meer Reims, Epernay, Hautvillers, Château-Thierry en Essômes-sur-Marne, met als doel om het unieke karakter van deze plekken te bewaken.
Ander publiek, andere verwachtingen
Wat vooral opvalt, is de internationalisering van het publiek. Waar Champagne vroeger voornamelijk een Franse aangelegenheid was, is de regio de afgelopen tien jaar uitgegroeid tot een geliefde bestemming voor buitenlandse wijnliefhebbers. Volgens het onderzoek ziet 44% van de wijn- en toerismeprofessionals een duidelijke verschuiving in de herkomst van hun gasten. Met name in Reims is die trend zichtbaar: het aandeel buitenlandse bezoekers is daar sinds 2016 met 3% gestegen.
Bezoekers uit Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk nemen daarbij het voortouw. Opvallend is dat Nederlandse toeristen inmiddels prominenter aanwezig zijn dan de Belgen qua aantal overnachtingen in de streek; een ontwikkeling die we bij Champagne Travel zelf ook sterk ervaren.
Maar het is niet alleen het publiek dat verandert; ook de verwachtingen van bezoekers zijn veranderd. Toeristen komen niet meer alleen voor een glas champagne op een zonnig terras. Ze zoeken verdieping, verhalen en beleving. Volgens 35% van de ondervraagde professionals is die vraag de afgelopen tien jaar sterk veranderd. Bezoekers willen een kijkje in het vinificatieproces of een rondleiding door de wijngaard en kelder. Ook groeit de vraag naar kleinschalige en persoonlijke ervaringen van hoge kwaliteit, waarbij de bezoeker écht contact maakt met de wijnmaker. Authenticiteit, storytelling en kennisdeling worden meer dan ooit gewaardeerd.
Het moment om te gaan
Kortom, de UNESCO-erkenning heeft de Champagne niet alleen internationale erkenning gebracht, maar ook haar status als bestemming waar traditie en beleving samenkomen versterkt. En juist daarom is dit hét moment om zelf de regio te bezoeken. Plan jouw aankomende beleving met één van onze arrangementen.